نظرات ياداشت اشکالات وارده بر سند مسجد مقدس جمکران

+ رضواني

اثبات سند، مراجعه به کتاب تاريخ قم است که از کتاب مونس الحزين از اميرالمومنين (ع) روايتي نقل مي‌کند که مي‌فرمايد، پايين و مشرف به کوه خضر ـ البته اسم کوه خضر سندي ندارد ـ مکاني با برکت ساخته مي‌شود. فقط مشکل انتساب کتاب مونس الحزين، به شيخ صدوق است. اگر اينچنين نيز باشد با روش‌هاي علم الحديث و دراية الحديث مشکل حل مي‌شود. ابن شهر آشوب که فردي معتبر در زمينه علم حديث و رجال است در کتاب المناقب خود مي‌گويد مونس الحزين متعلق به فتال نيشابوري است و وي در کتاب مونس الحزين به سندي از عيسي بن حسن از امام صادق (ع)، با سند، معجزه‌اي از معجزات امام حسن مجتبي (ع) را ذکر مي‏کند که مسجد جمکران نيز در آن نقل شده است. مرحوم مجلسي از سيد محمد بن ابيطالب حسيني در کتاب تسلية المجالس از کتاب مونس الحزين، حديثي نقل مي‌کند. يعني اين کتاب، کتاب معتبري است. فتال نيشابوري در سال 508 به شهادت رسيده و دو قرن بعد نويسنده کتاب تاريخ قم که معاصر شيخ صدوق بود، از اين کتاب نقل مي‌کند. البته اينگونه نقل کردن باز هم اتفاق افتاده است و نمونه‌هاي آن نظير کتاب قاموس الرجال از مرحوم شوشتري که شخصي بسيار متبحر در علم رجال بوده‌ است. نمونه ديگر در کتاب مقنعه شيخ مفيد نيز وجود دارد. پس از اين جهت که هم اين شيوه نقل مرسوم و هم فتال نيشابوري فردي مورد اطمينان است، به يک اطمينان و آرامش خاطر در سنديت اين مسجد مي‌رسيم.